Wat is er normaal aan tien keer per week vrijwillig in files aan te sluiten of in trams aan een lus te gaan hangen? Zich met feestdagen vol te stoppen met oliebollen en zoetigheid? Of twee keer per week in kerken te gaan zitten (wat eigenlijk vaker onvrijwillig gebeurt)? In de zin van “aangepast” voldoet niemand aan alle regels omdat regels niet voor iedereen dezelfde geldigheid hebben. Zich aanpassen aan alles, is onmogelijk. Aangepast gedrag kan als zodanig ophouden buiten een land, een wijk of straat of huishouden. Weinig Nederlanders zijn aangepast aan de wildernis, bijvoorbeeld. Sommige niet aan popmuziek. Benzine kan normaal zijn, maar mensen niet.
Er is ook niemand aan wie alles “gemiddeld” kan zijn. Gemiddeld hebben mensen iets minder dan twee benen, want er zijn ook mensen met één been of nog minder. Zelfs al zou iemand rondlopen op precies het gemiddelde aantal benen, is het weer iemand die een teen mist of Latijn spreekt. En Latijn kunnen spreken is niet normaal, is het ook nooit geweest want de Romeinen spraken Grieks. Het is uitgezocht dat bij het nemen van een groot aantal metingen aan mensen, zoals lengte, breedte, diepte en zwaarte, afstanden tussen oren en andere eenheden, de uitkomst een supermodel is. Het mooist blijken mensen gevonden te worden die het gemiddelde van het geheel aan uiterlijke kenmerken het dichtst benaderen. En supermodellen zijn niet normaal. Bijna iedereen wijkt wel van een paar gemiddelden af en wie dat niet doet, is niet normaal. Volkomen normale mensen kunnen logischerwijze niet bestaan. Wie precies het gemiddelde is van iedereen, is bijzonder abnormaal.
Wie wil er trouwens normaal zijn? Is het niet leuker om bijzonder te zijn? Er zijn in Nederland grenzen aan hoe ver boven het maaiveld nog hoofden getolereerd worden maar er worden uitzonderingen gemaakt, die uitzonderingen moeten blijven. In The Incredibles zegt Syndrome: “(…) with everyone super, no one will be.” De bijdehante Dash antwoordt op zijn moeders opmerking “Everybody is special, Dash”: “Which is another way of saying no one is.”
Er wordt op deze pagina weer eens niets nieuws verteld. Het regent open deuren. Maar sommige deuren dienen continu te worden opengehouden. Tegen de tocht.
Deze column verscheen eerder in HP/De Tijd. Foto Menno Leutscher