Het Vlaamse satirische televisieprogramma De Ideale Wereld is in opspraak geraakt. Afgelopen donderdag bracht presentator Jan Jaap van der Wal een segment dat ‘de gehele Vlaamse regering heeft geschokt’, aldus minister-president Jan Jambon. Van der Wal heeft inmiddels excuses aangeboden.

In het filmpje gaat het over een herstelplan voor de Vlaamse economie, genaamd ‘Vlaamse veerkracht’. Daarbij maakt Van der Wal grappen over het onvermogen van politici om hun microfoons aan te zetten. En hij vertelt hoe het geld voor dit plan moet worden ingezet om het land “economisch én maatschappelijk gezien meer in deze tijd zetten. Alhoewel sommige dingen wel gewoon blijven zoals ze zijn.”

Op dat moment worden er beelden getoond waarbij na een persconferentie politici – alleen blanke mannen – de zaal verplaten en een kabinetsmedewerker, een zwarte vrouw, in beeld loopt. Zij wisselt naambordjes en ontsmet met een flacon en doek de tafel. Even later helpt Jambon ook halfslachtig mee. Dit is voor Van der Wal aanleiding om te zeggen “Kijk, de oude machtige blanke mannen gaan weg (..) en ja dan moet er ook even gekuist worden. En wie kan dat dan beter doen dan.. Serieus? Jesus, echt. Jan (Jambon). Jan, doe iets. In Godsnaam Jan. Help es effe. Dit is zo treurig.”

Het desbetreffende filmpje is van Youtube verwijderd, maar nog wel te zien bij dit artikel.

In het filmpje worden voornamelijk politici waaronder Jan Jambon belachelijk gemaakt. Toch wordt de verwijzing naar de vrouw zéér hoog opgenomen. Namens de gehele Vlaamse regering liet Jambon in ronkende bewoordingen via Twitter weten: “Dit is onaanvaardbaar en kan nooit als humoristisch worden bestempeld. Scherpe satire gericht op publieke personen, zoals politici, moet altijd kunnen. Zo weet ik dus ook wel dat de makers vooral mij wilden raken. Maar nu hebben ze een topvrouw diep geraakt, ook in haar arbeidsfierheid. Dit is er ver over. Schandelijk. Dat woord is hier op zijn plaats.”

Vervolgens werd ook bekendgemaakt dat de desbetreffende vrouw van Somalische afkomst is, ooit gevlucht voor het geweld in haar geboorteland. Iets wat de redactie van De Ideale Wereld natuurlijk niet wist. Ze was al vijftien jaar werkzaam voor de Vlaamse overheid, deed dat werk heel goed en iedereen is vol lof over haar. Het fragment is dan ook ook nog eens door de vrouw als uiterst kwetsend opgevat. In een interview met De Standaard vertelt ze hoe ze haar trots is kwijtgeraakt, onbedaarlijk moest huilen. Ze ziet het filmpje als een keiharde persoonlijke aanval en als uiterst denigrerend ten opzichte van poetspersoneel en zwarte vrouwen in het algemeen.
–interview De Morgen

Van der Wal reageerde initieel als volgt: “In de monoloog bespreken we op een humoristische manier beelden uit de actualiteit; we geven er satirische commentaar bij. We baseren ons op wat we zien. Beelden liegen niet, maar ze tonen inderdaad niet altijd de hele waarheid en dat is hier zeker het geval. Met wat we nu weten, zouden we een grap over deze regeringsmedewerkster niet hebben gemaakt. Het was uiteraard ook niet de bedoeling om haar te schofferen. We begrijpen dat dit verkeerd is binnen gekomen. Ik zal contact opnemen met de medewerkster en haar ook persoonlijk mijn oprechte excuses overbrengen.”

Dat dit niet is overgekomen vertelt de vrouw in De Morgen over het daaropvolgende telefoongesprek. “dat gesprek (..) heeft me alleen maar bozer gemaakt (..) Hij leek maar niet te willen vatten dat hij met zo’n fragment alle poetsvrouwen als minderwaardig beschouwt. Moeten die zich nu allemaal slavinnen voelen? (..) Hij begreep ook niet dat hij met zijn hint naar slavernij enorm veel mensen pijn doet. Hij wilde zogezegd racisme aanklagen, maar hoe kun je doen dat als je niets van onze geschiedenis kent? De woordvoerder heeft na een tijd het gesprek afgebroken, het had geen zin.”